U izvještaju Pravobranilaštva Republike Srpske navedeno je da je ova institucija u kontinuitetu upozoravala Vladu Republike Srpske na probleme u vezi s koncesijama za izgradnju solarnih elektrana i vjetroelektrana, kao i na nizak stepen realizacije tih projekata. Posebna pažnja, kako se navodi, posvećena je rizicima priključenja na elektroenergetsku mrežu te mogućim budućim odštetnim zahtjevima investitora.
„Pravobranilaštvo Republike Srpske je kontinuirano obavještavalo Vladu Republike Srpske o problematici u vezi sa koncesijama za izgradnju solarnih elektrana i vjetroelektrana te nedovoljan stepen realizacije ovih projekata. Upozoravali smo na moguću problematiku priključenja na elektroenergetsku mrežu, kao i mogućim budućim odštetnim zahtjevima investitora“, stoji u izvještaju.
U opoziciji upozoravaju da su navedeni rizici već prerasli u ozbiljne sporove, te da u narednom periodu slijede novi, potencijalno još skuplji arbitražni postupci. Šef Kluba poslanika SDS-a u Narodnoj skupštini Republike Srpske Ognjen Bodiroga navodi da se radi o iznosima koji mogu ozbiljno ugroziti finansijsku stabilnost entiteta.
„Ono što nama prijeti u idućem periodu, a to je Pravobranilaštvo i kazalo, a to je arbitražni spor u Washingtonu Elektrogospodarstvo Slovenije protiv RiTE Ugljevik vrijednost je preko 600 miliona evra, takođe i Elektroprivreda Hrvatske traži 100 miliona evra zbog ulaganja u RiTE Gacko, a tu imamo i potencijalnu arbitražu što se tiče vjetroelektrana Trusina vrijednost 100 miliona evra. Dakle Pravobranilaštvo je na osnovu svog izvještaja upozorilo Vladu da ne radi ono što je do sada radilo, a to ja nazivam legalna pljačka Republike Srpske i srpskog naroda“, rekao je Bodiroga.
Drugi set rizika iz izvještaja odnosi se na projekte povezane s Olimpijski centar Jahorina. Prema navodima Pravobranilaštva, sve je veći broj predmeta koji se tiču Regulacionog plana posebnog područja „Jahorina“, zbog čega je Vladi Republike Srpske upućen zahtjev da se provjeri realizacija ugovora vezanih za investiciona ulaganja.
„Zaprima se u rad sve veći broj predmeta koji se odnose na Regulacioni plan posebnog područja ‘Jahorina’, te je Vladi Republike Srpske upućen zahtjev za preduzimanje radnji i provjeru realizacije ugovora koji se odnose na investiciono ulaganje Olimpijskog centra Jahorina“, navodi se u izvještaju.
Da upozorenja nadležnih institucija ostaju bez konkretnih posljedica, smatra i šef Kluba poslanika PDP-a u NSRS-u Igor Crnadak, koji ističe da vlast ne pokazuje spremnost da se utvrdi odgovornost za ranije milionske štete.
„Mi imamo situaciju u kojoj je opozicija tražila recimo oko Vijadukta koji je najradikalniji slučaj do sada da se uputi krivična prijava Tužilaštvu Republike Srpske i da se traži da Tužilaštvo utvrdi ko je odgovoran što smo izgubili 120 miliona, vlast je to odbila. Prema tome vlast ne želi da se riješi ko je kriv što smo ostali bez tolikih para, samim tim ne želi da spriječi da se to dešava ubuduće. Ovakva dopisivanja između institucija koje vlast u potpunosti kontroliše ne znače ništa“, rekao je Crnadak.
S druge strane, penzionisani pravobranilac Bosne i Hercegovine Mlađen Mandić smatra da se cijela priča mora vratiti na osnovne principe – poštivanje zakona i jasnu odgovornost nosilaca vlasti.
„Ko napravi štetu kao što su to napravile vlasti Republike Srpske Republici Srpskoj po pitanju Vijadukta i Rašida Serdarova oni su napravili štetu i Republika Srpska mora platiti. Znači suština je neka političari prestanu krasti, neka se pridržavaju prava, a neka institucije rade svoj posao“, rekao je Mandić.
Iz Pravobranilaštva Republike Srpske poručuju da su na moguće posljedice upozoravali na vrijeme. Sada je, kako naglašavaju sagovornici, odgovornost na Vladi – da li će preispitati sporne ugovore i preduzeti mjere kako bi se rizici smanjili, ili će upozorenja ostati samo na papiru. U suprotnom, eventualni troškovi arbitraža i odšteta bit će plaćeni iz budžeta, odnosno novcem građana, koji na kraju snose najveći teret.